โซเชียลมีเดียกับสุขภาพจิต: ทำไมเราเหนื่อยแม้ไม่ได้ทำอะไร

2 episodes

สุขภาพใจ & สมดุลชีวิต

Latest episode

Show notes

ชวนคุณมาสำรวจว่าโซเชียล การทำงาน หรือเรื่องราวรอบตัว กำลังส่งผลกับสุขภาพจิตของเราอย่างไร พร้อมเคล็ดลับง่าย ๆ ที่เอาไปใช้ได้จริง เพื่อสร้างสมดุลทั้งกายและใจในทุก ๆ วัน

โซเชียลมีเดียกับสุขภาพจิต: ทำไมเราเหนื่อยแม้ไม่ได้ทำอะไร

5 min

Work-Life Balance ทำได้จริงไหม? เริ่มต้นจากสิ่งเล็กๆ ที่บ้าน

5 min

ในยุคที่เราตื่นเช้ามา มือเอื้อมหยิบโทรศัพท์โดยอัตโนมัติ เปิด โซเชียลมีเดีย เช็กข่าว ดูสตอรี่ของเพื่อน ไล่ดูฟีดที่ไม่รู้จบ…หลายคนคงเคยรู้สึก “เหนื่อย” ทั้งที่ร่างกายแทบไม่ได้ขยับเลย ทำไมแค่เลื่อนหน้าจอกลับทำให้สมองล้า ใจเครียด และอารมณ์แปรปรวนได้ง่าย?

คำตอบคือ โลกออนไลน์ อาจกำลังส่งผลกระทบต่อ สุขภาพจิต ของเราโดยไม่รู้ตัว

ในบทความนี้ เราจะพาไปเจาะลึกสาเหตุที่โซเชียลมีเดียทำให้เรารู้สึกเหนื่อยง่าย และวิธีดูแลตัวเองเพื่อปกป้องสุขภาพจิตในยุคดิจิทัล

ทำไมโซเชียลมีเดียถึงทำให้เรารู้สึกเหนื่อย?

แม้การใช้โซเชียลมีเดียจะดูเหมือนเป็นกิจกรรมที่ “ไม่ได้ทำอะไร” แต่ในความจริงแล้ว สมองและอารมณ์ของเรากำลังทำงานหนักกว่าที่คิด นี่คือ 4 เหตุผลหลักที่ทำให้เราเหนื่อยโดยไม่รู้ตัว

1. ข้อมูลล้นสมอง (Information Overload)

ทุกครั้งที่เราเลื่อนฟีด สมองจะต้องประมวลผลข้อมูลจำนวนมหาศาล ทั้งข่าวสาร ภาพ วิดีโอ และคอมเมนต์ ความเร็วของข้อมูลที่ไหลเข้ามามากเกินไปทำให้สมองเกิด ความล้า โดยไม่ทันสังเกต

2. เปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นโดยไม่รู้ตัว
ภาพความสำเร็จ ไลฟ์สไตล์หรูหรา หรือชีวิตรักที่ดูสมบูรณ์แบบของคนอื่นในโซเชียลมีเดีย ทำให้หลายคนเกิดการ เปรียบเทียบตัวเอง แบบเงียบ ๆ จนเกิดความรู้สึกด้อยค่า กดดัน และเครียดโดยไม่รู้ตัว

3. โดพามีนที่มากเกินไป
ทุกครั้งที่มีคนกดไลก์ คอมเมนต์ หรือแชร์ สมองจะหลั่ง “โดพามีน” ซึ่งเป็นฮอร์โมนแห่งความสุข แต่เมื่อสมองได้รับโดพามีนบ่อย ๆ จากโซเชียลมากเกินไป จะทำให้เรารู้สึก “ขาด” เมื่อไม่ได้เล่น และเกิดความอยากเสพติดเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของความเครียดแฝง

4. สมองไม่ได้พักจริง ๆ
แม้ร่างกายจะอยู่เฉย ๆ แต่สมองทำงานตลอดเวลา เพราะต้องประมวลผลข้อความ รูปภาพ และคลิปที่เห็น เมื่อสมองไม่ได้พักเต็มที่ จึงเกิด ความเหนื่อยล้า และทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานและใช้ชีวิตลดลง

สัญญาณที่บอกว่าโซเชียลมีเดียเริ่มกระทบสุขภาพจิต

• รู้สึกเหนื่อยง่าย ทั้งที่ไม่ได้ทำงานหนัก
  
• สมาธิสั้น หลงลืมง่าย
• นอนหลับยาก เพราะเล่นมือถือก่อนนอน
• อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย
• รู้สึกกดดันหรือเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นบ่อย

5 วิธีดูแลสุขภาพจิตเมื่อใช้โซเชียลมีเดีย

การจะหนีออกจากโซเชียลมีเดียอาจไม่ง่าย เพราะเป็นส่วนหนึ่งของการทำงานและการสื่อสารในชีวิตประจำวัน แต่เราสามารถ ปรับวิธีใช้ ให้สมดุลมากขึ้นได้ ดังนี้:

1. กำหนดเวลาเล่นโซเชียล
ตั้งเวลาใช้งานในแต่ละวัน เช่น ไม่เกิน 2 ชั่วโมง และใช้ฟีเจอร์แจ้งเตือนเวลาบนมือถือเพื่อช่วยควบคุม

2. จัดลำดับความสำคัญของคอนเทนต์
เลือกติดตามเฉพาะเพจหรือบุคคลที่ให้ข้อมูลเชิงบวก หรือสร้างแรงบันดาลใจ และเลี่ยงคอนเทนต์ที่ทำให้เกิดความเครียด

3. พักหน้าจอเป็นระยะ
ทุก ๆ 30 นาที ลองวางโทรศัพท์ ปิดหน้าจอ แล้วมองสิ่งรอบตัว หรือทำกิจกรรมออฟไลน์สั้น ๆ เช่น เดินเล่น ดื่มน้ำ หรือยืดเส้นยืดสาย

4. หลีกเลี่ยงโซเชียลก่อนนอน
แสงจากหน้าจอและคอนเทนต์ที่กระตุ้นอารมณ์ทำให้สมองตื่นตัว ควรปิดมือถืออย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนนอน เพื่อให้ร่างกายผ่อนคลาย

4. ใช้โซเชียลอย่างมีสติ
ถามตัวเองก่อนกดเข้าแอปว่า “เรากำลังหาข้อมูล” หรือ “แค่เลื่อนฟีดไปเรื่อย ๆ” ถ้ารู้สึกไม่ได้มีเป้าหมาย ลองปิดแอปและพักใจสักครู่

ใช้โซเชียลให้เราควบคุม ไม่ใช่ให้โซเชียลควบคุมเรา

โซเชียลมีเดียไม่ใช่ “ผู้ร้าย” แต่การใช้มากเกินไปหรือใช้อย่างไม่มีขอบเขต อาจส่งผลเสียต่อ สุขภาพจิต ได้ การปรับวิธีใช้ให้สมดุล ตั้งขอบเขตเวลา และใส่ใจตัวเองมากขึ้น จะช่วยให้เราใช้โซเชียลได้อย่างมีคุณภาพ โดยไม่รู้สึกเหนื่อยล้าหรือเครียดเกินจำเป็น